Xúc xích là một loại thực phẩm chế biến từ thịt và thông thường chủ yếu được làm từ thịt heo bằng phương pháp xay nhuyễn thịt kết hợp với các loại nguyên liệu khác như bột, muối, gia vị, phụ gia...rồi nhồi thịt và dồn vào một bao bì.
Xúc xích là một trong những món ăn lâu đời nhất mà con người đã tạo ra trong quá trình bảo quản và lưu trữ thực phẩm bằng phương pháp hong khói, phơi khô, ủ muối hoặc hấp chín.
Xúc xích là một trong các loại thực phẩm lâu đời nhất. Từ 5000 năm trước Công Nguyên, xúc xích đã được vẽ trên các tranh ảnh xuất xứ từ Ai Cập, Syria, Trung Quốc. Tuy nhiên vào thế kỷ thứ 8 trước công nguyên nhà thơ Homer đã nhắc đến xúc xích trong Odyssey về các cuộc thi đấu "xúc xích" của người Hy Lạp. Tại Đức xúc xích rất nổi tiếng. Xúc xích được nhắc đến vào thế kỷ 11 hoặc 12. Vào thời điểm đó người ta đã biết đến xúc xích gan, xúc xích nướng. Vào thời Trung Cổ đã xuất hiện các lò mổ gia súc, chuyên sản xuất cho các tiệm ăn và cách chế biến cũng từ từ được cải tiến và phát triển.
Xúc xích được phân biệt hai loại chính là xúc xích khô và xúc xích tươi. Xúc xích khô là loại xúc xích vẫn quen gọi là xúc xích hun khói. Còn xúc xích tươi là loại xúc xích được làm thành hình nhưng chưa qua chế biến.
Mỗi nước, thậm chí mỗi vùng trong một nước cũng có một cách làm xúc xích khác nhau, công thức khác nhau, quy trình chế biến khác nhau, mùi vị cũng khác nhau. Cơ bản xúc xích có hai loại là xúc xích tươi và xúc xích tiệt trùng. Mỗi loại có ưu điểm riêng. Tuy nhiên, ở các nước châu Á như Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và Việt Nam thì xúc xích tiệt trùng phổ biến hơn. Thông thường xúc xích được phân chia theo cách sản xuất: loại luộc, loại nấu, loại sống.
Xúc xích được sử dụng phổ biến trong các món Châu Á và Châu Âu. Tại Việt Nam, xúc xích heo không chỉ là món ăn đơn giản, nhanh gọn, mà còn được dùng làm nguyên liệu chế biến nên các món ăn độc đáo và hấp dẫn như: Xúc xích chiên, Xúc xích cuộn thịt xong khói, Bánh mì sandwich cà chua xúc xích, Bánh tráng đậu xanh cuốn xúc xích....
Tại Việt Nam có rất nhiều nhà sản xuất loại mặt hàng này như: Vissan, Công ty TNHH Long Thành tại TP Hải Dương, Thực phẩm Cầu Tre, ANGST-TRUONGVINH...
Tham khảo: